Στάδια Ανάπτυξης

– Το μωρό εύκολα κινείται από και προς την καθιστή θέση, έρχεται στη τετραποδική , στη γονυπετή, στο βαθύ κάθισμα και στην όρθια.
– Το μωρό χρησιμοποιεί το μπουσούλισμα για να κινηθεί γρήγορα.
– Χρησιμοποιεί το βαθύ κάθισμα (θέση κου-κου)για να παίξει.
– Το μωρό σκαρφαλώνει πάνω ή μέσα σε οτιδήποτε αντιλαμβάνεται ότι μπορεί να εξερευνήσει.
– Το μωρό μπορεί να σηκωθεί από τη τετραποδική στην όρθια θέση χωρίς καμία βοήθεια.
– Μπορεί να περπατήσει ανεξάρτητο αλλά με μεγάλη ταχύτητα και χαμηλό έλεγχο ισορροπίας .

– Ανταποκρίνεται στο άκουσμα του ονόματός του.
– Μπορεί να ακούσει και να μιμηθεί περισσότερους ήχους
– Αντιλαμβάνεται το ναι και το όχι
– Όταν μουρμουρίζει έχει ποικιλία στους ήχους που παράγει
– Καταλαβαίνει λέξεις σχετικές με συνηθισμένα αντικείμενα, όπως χυμός, κρέμα, παπούτσι
– Μπορεί να ακούει όταν κάποιος του μιλάει
– Το μουρμούρισμα αρχίζει να γίνεται ακατάληπτη γλώσσα
– Προκειμένου να προκαλέσει την προσοχή, μιμείται μερικούς ήχους ακόμη και όταν κλαίει
– Στο λεξιλόγιό του έχει πλέον 1 ή περισσότερες λέξεις
– Αρχίζει να αντιλαμβάνεται τις απλές εντολές όπως: πάρε, δώσε, μη

Σε περίπτωση που δεν κάνει τα παραπάνω ή παρουσιάζει συνήθειες όπως:

– Δε σηκώνεται όρθιο μόνο του..
– Περπατάει στις μύτες των ποδιών του…
– Υπάρχει μεγάλη κλίση στα πέλματά του…
– Δε μπορεί να μετακινηθεί χρησιμοποιώντας ποικιλία θέσεων…
– Στην όρθια στάση τα δαχτυλάκια των ποδιών του είναι πολύ μαζεμένα…
– Δε βγάζει ήχους ή δε κάνει φωνές ζώων
– Δε πιάνει παιχνίδι ή αντικείμενα
– Δε γυρίζει στο όνομα του

Τότε θα πρέπει να επισκεφτείτε έναν ειδικό ανάπτυξης: Ειδικά Κέντρα, Αναπτυξιολόγο, Παιδονευρολόγο , Παιδοψυχίατρο

– Μπορεί να πετάξει μια μεγάλη μπάλα χρησιμοποιώντας και τα δυο του χέρια ενώ κάθεται.
– Περπατά ανεξάρτητο.
– Σκύβει για να πάρει ένα παιχνίδι από το πάτωμα ή κάθεται σε βαθύ κάθισμα προσεκτικά το παίρνει και ανεβαίνει χωρίς να πέσει.
– Σκαρφαλώνει στα σκαλοπάτια και τα κατεβαίνει με την όπισθεν.
– Μπορεί να ανεβαίνει και να κάθεται μόνο του σε ένα καρεκλάκι.
– Τραβάει ή σέρνει ένα παιχνίδι καθώς περπατά.
– Σπρώχνει ένα μεγάλο αντικείμενο (για παράδειγμα μία καρέκλα) και περπατά
– Προσπαθεί να τρέξει ή να τρέχει λίγο σφιγμένο.
– Μιμείται τα πρότυπα επιτονισμού των ενηλίκων
– Κάνει ηχολαλία και παράγει μη καταληπτή ομιλία (νεολογισμοί)
– Δεν χρησιμοποιεί μερικά από τα αρχικά σύμφωνα και σχεδόν όλα τα τελικά σύμφωνα (π.χ. Νίκο  ίκο, Γιώργος  ώγο)
– Μπορεί να ακολουθεί τις απλές εντολές που λαμβάνει ( φέρε τα παπούτσια σου, έλα, φύγε, κ.τ.λ.)
– Αντιλαμβάνεται από ένα έως τρία μέρη του σώματος (μάτια, μύτη , στόμα κ.τ.λ.)
– Το λεξιλόγιο έκφρασης αποτελείται πλέον από τρεις έως είκοσι λέξεις, οι οποίες είναι κυρίως ουσιαστικά
– Κάνει χειρονομίες παράλληλα με την ομιλία του
– Ζητάει να του δώσουμε κάποια από τα αντικείμενα που του αρέσουν

Σε περίπτωση που δεν έχει περπατήσει ακόμα , δε παράγει καμία λέξη και δε φαίνεται να κατανοεί απλές εντολές (έλα, φύγε , πάρε, δώσε) τότε χρειάζεται οπωσδήποτε να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό: Ειδικά Κέντρα, Αναπτυξιολόγο, Παιδονευρολόγο, Παιδοψυχίατρο

– Κάνει μεγαλύτερα βήματα όταν βαδίζει
– Ανεβοκατεβαίνει σκαλοπάτια όταν του κρατάτε το χέρι.
– Τρέχει με άνεση και μπορεί να σταματήσει έγκαιρα.
– Μπορεί να περάσει ένα χαμηλό εμπόδιο χωρίς να πέσει.
– Πηδάει με τα δύο πόδια ενωμένα επιτόπου, προς τα εμπρός αλλά και από μικρό σκαλοπατάκι
– Ξεκινά να χρησιμοποιεί τροχήλατα παιχνίδια χωρίς να χρησιμοποιεί όμως τα πηδάλια.
– Κάνει τούμπες στο πάτωμα.
– Πετά με το ένα χέρι του μια μικρή μπαλίτσα προς συγκεκριμένο στόχο.
– Κλωτσά και κυνηγά μια μπάλα.
– Πλέον χρησιμοποιεί τις λέξεις συχνότερα από την ακατάληπτη ομιλία (νεολογισμοί)
– Η ομιλία του αρχίζει να γίνει εν μέρει αντιληπτή και στους ξένους (25 – 50%)
– Ξεκινάει τους συνδυασμούς ρημάτων και ουσιαστικών
– Χρησιμοποιεί πλέον τις αντωνυμίες
– “Χρωματίζει” κατάλληλα τη φωνή του όταν κάνει ερωτήσεις
– Μπορεί να απαντήσει όταν το ρωτήσουμε «τι είναι αυτό;»
– Δείχνει να του αρέσει να ακούει ιστορίες
– Καταλαβαίνει πλέον πέντε μέρη του σώματός του.
– Ονοματίζει σωστά ορισμένα οικεία αντικείμενα
– Το εκφραστικό του λεξιλόγιο αποτελείται από 50 έως 100 λέξεις (ή και περισσότερες)
– Αντιλαμβάνεται 300 ή περισσότερες λέξεις

– Στέκεται στο ένα ποδαράκι χωρίς να κρατιέται πουθενά
– Μεταφέρει αντικείμενα καθώς περπατά.
– Μπορεί να ισορροπήσει μόνο του στις μύτες των ποδιών του .
– Χοροπηδά αυτόνομα.
– Πηδά εύκολα από ένα χαμηλό σκαλοπάτι χωρίς να χάσει την ισορροπία του.
– Ξεκινά να οδηγεί ένα τρίκυκλο ποδηλατάκι πατώντας τα πηδάλια.
– Σκαρφαλώνει παντού.
– Κάνει τσουλήθρα.
– Ισορροπεί επάνω σε στενή επιφάνεια 12-15cm (για παράδειγμα στο κράσπεδο ενός πεζοδρομίου) και προσπαθεί να περπατήσει μόνος του.
– Κάνει κούνια.
– Ανεβαίνει σκαλοπάτια εναλλάσσοντας τα ποδαράκια του . Κατεβαίνει σκαλοπάτια (σκαλί-σκαλί)..
– Πηδά πάνω από ένα εμπόδιο.
– Ο λόγος του είναι κατανοητός σε ποσοστό 50 έως 75%
– Κάνει ηχολαλία όταν δυσκολεύεται στην ομιλία.
– Μπορεί να αντιληφθεί το «ένα» και τα «πολλά»
– Εκφράζει την ανάγκη του να πάει στην τουαλέτα
– Ονοματίζει σωστά τα διάφορα αντικείμενα
– Ονομάζει τις εικόνες που βλέπει στα βιβλία
– Γνωρίζει τα διάφορα μέρη του σώματος με το όνομά τους
– Μπορεί να υπακούει σε απλές εντολές, καθώς και να απαντάει απλές ερωτήσεις
– Του αρέσει να ακούει ιστορίες ή τραγούδια
– Αρχίζει τις ερωτήσεις 1 ή 2 λέξεων
– Βάζει στην σειρά Υποκείμενο-Ρήμα-Αντικείμενο χρησιμοποιώντας φράσεις 3-4 λέξεων
– Μπορεί να χρησιμοποιεί προθέσεις, άρθρα, ρήματα σε ενεστώτα, πληθυντικό και ανώμαλους τύπους στον αόριστο
– Το αντιληπτικό του λεξιλόγιο περιλαμβάνει από 500 έως 900 λέξεις (ή περισσότερες)
– Το εκφραστικό του λεξιλόγιο περιλαμβάνει από 50 έως 250 λέξεις (ή περισσότερες)
– Το εκφραστικό λεξιλόγιο αναπτύσσεται με μεγάλους ρυθμούς αυτό το διάστημα
– Κάνει πολλά γραμματικά λάθη
– Μπορεί και καταλαβαίνει σχεδόν το σύνολο αυτών που ακούει
– Μιλάει δυνατά
– Τα φωνήεντα τα χρησιμοποιεί σωστά
– Τα σύμφωνα σε αρχική θέση τα χρησιμοποιεί σωστά
– Παράγει περίπου 25 φωνήματα.
– Χρησιμοποιεί το βοηθητικό «είναι»
– Λέει ορισμένα ομαλά ρήματα σε χρόνο αόριστο.
– Χρησιμοποιεί κτητικά μορφήματα, αντωνυμίες και την προστακτική
– Μπορεί να βγάζει μπουφάν, κάλτσες, παντελόνι, μπλούζα και να τα βάζει με βοήθεια.
– Να χρησιμοποιεί μαχαιροπίρουνα και να πίνει από ποτήρι.
– Να πιάνει ψαλίδι και να κόβει τυχαία
– Να μιμείται σχήματα
– Να αντιγράφει γραμμές, να αναγνωρίζει τα μέλη του σώματος του και τη λειτουργία τους, να γνωρίσει χρώματα και σχήματα.
– Να κατασκευάζει παζλ με 4 κομμάτια
– Να κάνει μιμητικό παιχνίδι
– Να ξεκινάει παιχνίδι μόνος του .

– Αντιλαμβάνεται πως λειτουργούν τα αντικείμενα
– Να κατανοεί διαφορές έννοιες όπως: μικρό – μεγάλο, μέσα – έξω, ξεκινώ-σταματώ
– Να ακολουθεί σύνθετες εντολές που περιλαμβάνουν δύο ή και τρία μέρη.
– Να κάνει απλές ερωτήσεις
– Να απαντάει σε απλές ερωτήσεις: τι, γιατί, που, ποιος
– Να ρωτάει συχνά και ν’ αναζητά λεπτομέρειες στις απαντήσεις που του δίνονται.
– Εκφράζει τα συναισθήματά του μέσω της ομιλίας
– Κάνει προτάσεις με 4 ή και 5 λέξεις
– Γνωρίζει τα περισσότερα αντικείμενα με το όνομά τους.
– Παρατηρεί τους ενήλικες
– Τα ουσιαστικά και τα ρήματα είναι πιο συχνά μέσα στις προτάσεις του.
– Αντιλαμβάνεται το παρελθόν και το μέλλον
– Το αντιληπτικό του λεξιλόγιο είναι 1200-2000 λέξεις
– Το εκφραστικό του λεξιλόγιο είναι 800-1500 λέξεις
– Η ομιλία του είναι σε πολύ μεγάλο ποσοστό καταληπτή (80%)
– Βελτιώνεται η χρήση της γραμματικής
– Κάνει σωστά τη χρήση του “είμαι” και “είναι” μέσα σε προτάσεις.
– Μπορεί τα τοποθετήσει σε χρονολογική σειρά δύο γεγονότα.
– Μπορεί να συζητάει.
– Κάνει καλή χρήση του ομαλού πληθυντικού, καθώς και ρημάτων σε αόριστο και κτητικών αντωνυμιών
– Να πλένει πρόσωπο και χέρια
– Να βάζει παντελόνι και μπλούζα, να κουμπώνει φερμουάρ και μεγάλα κουμπιά
– Να χρησιμοποιεί τη τουαλέτα και να σκουπίζει με επίβλεψη
– Να κόβει γραμμές με ψαλίδι
– Να αντιγράφει σχήματα
– Να αρχίζει να καταλαβαίνει το πριν το τώρα και το μετά
– Να συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια και να γνωρίζει βασικές κατηγορίες π.χ. φρούτα, επαγγέλματα ,

– Αντιλαμβάνεται την έννοια των αριθμών μέχρι το 3
– Γνωρίζει τουλάχιστον 3 χρώματα
– Το αντιληπτικό του λεξιλόγιο να είναι μεγαλύτερο από 2500 λέξεις
– Το εκφραστικό του λεξιλόγιο είναι από 1000 έως 2000 λέξεις (ή και περισσότερες)
– Μπορεί να μετρήσει μέχρι το 10 (έστω και μηχανικά)
– Συντάσσει σωστά τις προτάσεις
– Κάνει προτάσεις με 4 έως 8 λέξεις
– Μπορεί να δώσει απάντηση σε ερωτήσεις 2 μερών
– Κάνει ερωτήσεις για το τι σημαίνουν κάποιες λέξεις
– Ο ρυθμός των λέξεων που χρησιμοποιήσει μπορεί να φτάνει τις 185 λέξεις ανά λεπτό
– Παράγει τα σύμφωνα με μεγάλη ακρίβεια
– Παρατηρείται σημαντική μείωση στις ηχητικές παραλέιψεις και υποκαταστάσεις
– Το καταλαβαίνουν οι ξένοι
– Λέει τις εμπειρίες του από το σχολείο, τους φίλους του κτλ.
– Περιγράφει πολύ καλά μια μεγάλη ιστορία
– Μπορεί να ακούσει προσεχτικά μια ιστορία και να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με αυτή
– Μπορεί να κάνει χρήση συγκριτικών μορφημάτων, κτητικών αντωνυμιών και μέλλοντα χρόνου

– Γνωρίζει τουλάχιστον 6 χρώματα και 3 σχήματα
– Καταλαβαίνει εντολές 3 μερών
– Αρχίζει να χρησιμοποιεί το “πως” στις ερωτήσεις του
– Απαντάει όταν του λένε “Γειά σου” ή αν το ρωτήσουν “Τι κάνεις ;”
– Κάνει σωστή χρήση μέλλοντα και αορίστου
– Χρησιμοποιεί συνδέσμους
– Το αντιληπτικό του λεξιλόγιο είναι τουλάχιστον 10000 λέξεις
– Γνωρίζει τα αντίθετα
– Λέει τις ημέρες τις εβδομάδας
– Μπορεί να μετρήσει μέχρι το 30
– Ρωτάει και ανταλλάσσει πληροφορίες
– Βάζει λεπτομέρειες στις προτάσεις του
– Αφηγείται μια ιστορία με ακρίβεια
– Λέει τραγούδια και παιδικά ποιήματα ολόκληρα
– Του είναι εύκολο να επικοινωνεί με παιδιά κι ενήλικες
– Μαζεύει τα πράγματα του
– Περνάει μικρά κουμπιά
– Πλένει δόντια και να κάνει μπάνιο με μικρή επίβλεψη
– Έχει επιλέξει χέρι
– Κόβει σχήματα
– Σχεδιάζει απλά σχέδια
– Είναι συνεργάσιμο να ακολουθεί κανόνες και οδηγίες σε μία ομάδα , να αναγνωρίζει πρωί, μεσημέρι, βράδυ, να φτιάχνει παζλ με 15 κομμάτια, να θυμάστε 5 κάρτες ή αντικείμενα

– Μπορεί να ονομάσει γράμματα, αριθμούς, νομίσματα
– Βάζει στην σειρά τους αριθμούς
– Αντιλαμβάνεται το δεξιά – αριστερά
– Κάνει σύνθετες περιγραφές
– Το αντιληπτικό του λεξιλόγιο να είναι τουλάχιστον 20000 λέξεις
– Κάνει προτάσεις 6 λέξεων
– Αντιλαβάνεται την έννοια του χρόνου
– Λέει την αλφαβήτα
– Μετράει μέχρι το 100 μηχανικά
– Κάνει χρήση μορφολογικών σημαδιών με κατάλληλο τρόπο
– Χρησιμοποιεί παθητική φωνή
– Να κάνει μπάνιο μόνο του
– Δένει κορδόνια
– Χρησιμοποιεί μολύβι να
– Ζωγραφίζει δικά του σχέδια
– Φτιάχνει παζλ με 24 κομμάτια
– Παίζει επιτραπέζια